در آنچه که می تواند یک پیشرفت تعیین کننده در مناقشه بین آذربایجان و ارمنستان باشد، دو کشور با مذاکرات وزرای خارجه به میزبانی قزاقستان موافقت کردند. نیک پاول، سردبیر سیاسی می نویسد، در نشست آلماتی، وزیران وظیفه تهیه یک معاهده صلح را خواهند داشت.
رئیس جمهور قزاقستان، قاسم ژامارت تاکایف، آمادگی کشورش را برای کمک به مذاکرات پیمان صلح اعلام کرد و خواستار برقراری صلح بلندمدت بین ارمنستان و آذربایجان شد. وی گفت: “من از درک این موضوع که نشست آتی به اجرای عملی توافقنامه های آذربایجان و ارمنستان کمک می کند و به برقراری سریع ترین صلح پایدار در قفقاز جنوبی کمک می کند.”
در برگزاری مذاکرات صلح در آلماتی نمادگرایی خاصی وجود دارد. در دسامبر 1991، اعلامیه تاریخی آلما آتا در پایتخت سابق قزاقستان امضا شد که پایه و اساس توسعه مستقل کشورهای مشترک المنافع را پایه گذاری کرد. او اصول مرزبندی بین جمهوری های شوروی سابق را تایید کرد، اصولی که آذربایجان در نهایت از طریق بازپس گیری سرزمین های اشغال شده توسط ارمنستان از آنها دفاع کرد.
به گفته گلخانیم ممدوا، محقق اندیشکده مرکز تاپچوباشوف در باکو، پایتخت آذربایجان، قزاقستان در این زمینه به عنوان یک میانجی مزیت دارد. او خاطرنشان می کند که تاریخچه میانجیگری قزاقستان در مناقشه ارمنستان و آذربایجان به اوایل دهه 1990 باز می گردد، زمانی که نظربایف رئیس جمهور وقت به همراه همتای روس خود بوریس یلتسین در انعقاد اولین توافقنامه صلح ارمنستان و آذربایجان مشارکت داشتند.
این توافق که بیانیه ژالزناوودسک در سال 1991 نامیده شد، برای پایان دادن به خشونت در منطقه قره باغ بود. گلخانیم ممدووا یادآوری می‌کند: «اما عمر این توافق به دلیل عدم انطباق با درخواست اساسی برای آتش‌بس کوتاه شد». فاحش ترین تخلف، سرنگونی یک هلیکوپتر با ماموریت حفظ صلح است.
در میان قربانیان حمله ارمنیان در نوامبر 1991، معاون وزیر امور داخلی قزاقستان و همچنین مقامات دولتی آذربایجان بودند. وی معتقد است: «از دست دادن یک مقام بلندپایه قزاقستان در چنین شرایطی می تواند به لغو میانجیگری قزاقستان بین ارمنستان و آذربایجان کمک کند.
گلخانیم ممدوا همچنین به تجربه بیشتر میانجیگری قزاقستان اشاره می کند. «مذاکرات در آستانه در مورد سوریه به عنوان نمونه واضحی از میزان نقش قزاقستان در حل و فصل مناقشه است. علاوه بر این، قزاقستان در دوران تصدی خود به عنوان رئیس سازمان امنیت و همکاری اروپا نقش مهمی در تنش زدایی از بحران در قرقیزستان همسایه داشت. یکی از نمونه های قابل توجه مداخله او در تسهیل برکناری کورمانبک باقی اف رئیس جمهور مخلوع از کشور بود. این اقدام به کاهش تنش و تثبیت اوضاع در قرقیزستان کمک کرد.
پیشنهاد قزاقستان برای تبدیل شدن به یک میانجی در مناقشه ارمنستان و آذربایجان مبتنی بر تمایل این کشور برای تعمیق همکاری در منطقه قفقاز جنوبی است. قزاقستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی، اهمیت بهبود اتصال و دسترسی به بازارهای جهانی را تشخیص می دهد. بنابراین روابط خود با آذربایجان و ارمنستان را راه های اصلی اروپا می داند.
قزاقستان با توسعه روابط نزدیکتر با این کشورهای قفقاز جنوبی، قصد دارد با استفاده از پتانسیل مسیر تجاری ترانس خزر و سایر شبکه های حمل و نقل منطقه، خود را به عنوان دروازه ای به اروپا قرار دهد. در این راستا، ممکن است علاقه مستقیمی به باز کردن ارتباطات بین ارمنستان و آذربایجان داشته باشد. در آستانه، آنها همچنین می‌دانند که هرچه قفقاز جنوبی باثبات‌تر و صلح‌آمیزتر باشد، فرصت‌های اقتصادی برای قزاقستان بیشتر می‌شود.»
نیاز به بهبود ترانزیت از طریق دریای خزر، بخش کلیدی از مهمترین مسیر تجاری کریدور میانی میان آسیا و اروپا، روابط دوجانبه نزدیک بین قزاقستان و آذربایجان را تشدید کرده است. اما پرزیدنت توکایف همچنین به دنبال توسعه روابط با ارمنستان بود و در 15 آوریل با نیکول پاشینیان نخست وزیر در ایروان دیدار کرد.
رهبران دو کشور بر تعهد قاطع خود برای تقویت روابط چند جانبه تاکید کردند و رئیس جمهور بر اهمیت سفر رسمی خود که آن را مرحله مهمی در توسعه روابط دوجانبه می‌داند، تاکید کرد. نخست وزیر همچنین به توسعه پویای روابط متقابل اشاره کرد و آمادگی خود را برای همکاری برای رساندن روابط ارمنستان و قزاقستان به سطح جدیدی ابراز کرد.
این مقاله را به اشتراک بگذارید: